نقش فضای سبز و مبلمان شهری در کیفیت زندگی و افسردگی شهروندان شهر اصفهان

رشد بی سابقه جمعیت شهرنشین و توسعه شهر ها در قرن حاضر، کیفیت زندگی شهروندان را تحت تأثیر قرار داده است. در این میان، تأثیر فضاهای سبز و مبلمان شهری بر کیفیت زندگی شهروندان قابل توجه می باشد زیرا در زندگی روزمره خود مدام با این فضاها و امکانات شهری در ارتباط می باشند. هدف از این پژوهش بررسی نقش فضای سبز و مبلمان شهری در کیفیت زندگی و میزان افسردگی شهروندان شهر اصفهان (مناطق چهارده گانه) می باشد. در این پژوهش، با بررسی وضعیت مناطق چهارده گانه شهر اصفهان به لحاظ فضای سبز و مبلمان شهری ، با استفاده از نرم افزارهای نرم افزارهای تحلیلی سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و اتوکد ، اقدام به امتیازدهی به این مناطق، بر اساس فضای سبز و مبلمان شهری شد. از مجموع امتیازهای فضاهای سبز مناطق به اضافه امتیاز مبلمان شهری آنها، در نهایت امتیاز هر منطقه مشخص شد. در مرحله بعد، تعداد 50 پرسشنامه کیفیت زندگی و افسردگی بک در میان شهروندان مناطق 1 و 13 شهر اصفهان به شکل تصادفی ساده، به عنوان نمونه مقدماتی، جهت تعیین حجم نمونه اصلی و برآورد کفایت حجم نمونه توزیع شد. روایی این پرسشنامه ها به جهت استاندارد بودن و استفاده مکرر از آنها توسط متخصصین و تأیید آن، اثبات شده است. جهت بررسی پایایی آزمون ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای آزمون کیفیت زندگی 801/0 و برای آزمون افسردگی بک 719/ به دست آمد. حجم نمونه اصلی، با بهره گیری از فرمول استاندارد و داشتن واریانس نمونه مقدماتی و حجم جامعه مورد بررسی، 961 نفر برآورد شد. نمونه گیری نهایی به روش نسبتی متناسب با حجم (حجم جمعیت مناطق) در مناطق چهارده گانه شهر اصفهان انجام شد، و ضمن آن 6 سوال کوتاه، جهت گردآوری داده های مورد نیاز ضمیمه پرسشنامه های اصلی شد. سپس با استفاده از نرم افزار آماری-تحلیلی spss، داده های به دست آمده تجزیه و تحلیل شدند (روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون). بر طبق نتایج به دست آمده، میان فضای سبز و مبلمان شهری با کیفیت زندگی شهروندان ساکن در مناطق چهارده گانه شهر اصفهان رابطه معنادار وجود دارد) 001/0.(p= این رابطه از نوع همبستگی مستقیم می باشد (771/0r=)، بنابراین هرچه امتیاز مناطق بالاتر رفته است،کیفیت زندگی مناطق نیز ارتقا یافته است. با توجه به اینکه متغیر کیفیت زندگی دارای 6 حیطه اصلی می باشد، رابطه هر یک از این حیطه ها با متغیر فضای سبز و مبلمان شهری نیز بررسی شده است. نتایج آن به این صورت به دست آمده است که: حیطه جسمی دارای همبستگی مستقیم (352/0r=) و رابطه معنی دار) 001/0(p=، حیطه روانی دارای همبستگی مستقیم (514/0r=) و رابطه معنی دار) 001/0(p=، حیطه سطح استقلال دارای همبستگی مستقیم (235/0r=) و رابطه معنی دار) 001/0(p=، حیطه محیطی دارای همبستگی مستقیم (719/0r=) و رابطه معنی دار) 001/0(p=، حیطه روابط اجتماعی دارای همبستگی مستقیم (542/0r=) و رابطه معنی دار) 001/0(p= و حیطه معنوی دارای همبستگی معکوس (210/0-r=) و رابطه معنی دار ) 001/0(p=، می باشد. جهت بررسی رابطه میان فضای سبز و مبلمان شهری با میزان افسردگی شهروندان شهر اصفهان از روش های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. بر طبق نتایج به دست آمده، میزان همبستگی میان متغیرهای مورد بحث 499/0r= و سطح معنی داری آزمون 001/0 p= به دست آمده است. با توجه به ضریب همبستگی و نوع آن (معکوس)، می توان گفت که هرچه امتیاز فضای سبز و مبلمان شهری بالاتر رفته است، از میزان افسردگی شهروندان شهر اصفهان کاسته شده است. پس از بررسی فرضیه های اصلی، دو فرضیه فرعی تحقیق نیز مورد آزمون قرار گرفت. بر اساس نتایج آزمون فرضیه فرعی اول مبنی بر وجود رابطه میان فاصله محل سکونت شهروندان از فضاهای سبز با کیفیت زندگی آنان، مشخص شد که بین این دو متغیر همبستگی معکوس ضعیفی وجود دارد (144/0-r= ). در آزمون فرضیه فرعی دوم مبنی بر اینکه بین فاصله محل سکونت شهروندان از فضاهای سبز با میزان افسردگی شهروندان رابطه وجود دارد، مشخص شد که میزان همبستگی میان متغیرهای مورد بحث پایین است (161/0r= ). در نهایت، راهکارهای پیشنهادی در راستای بهبود شرایط موجود و بالابردن میزان کیفیت زندگی شهروندان اصفهانی و کاهش میزان افسردگی آنان ارائه شده است.